اولین  الیاف مصنوعی که دارای منشأ طبیعی بوده و در حقیقت الیاف بازیافته بودند، راه را برای ساخت الیاف کاملاً مصنوعی باز کردند چون الیاف بازیافته سلولزی و پروتئینی از مواد طبیعی بوده و روز به روز تهیه آنها مشکل تر و گرانتر میشد لذا کوشش های مداومی به عمل آمد که بتوان الیاف مصنوعی را از راه ترکیبات شیمیایی به دست آوردالیاف پلی آمید نخستین لیفی است که به روش صنعتی در ایالات متحده و آلمان تولید شد. تهیه الياف نتيجة زحمات و تحقیقات چندین ساله شیمیست معروف امریکایی به نام والاس هیوم کارونرز بوده است. او موفق شد الیاف محکمی بسازد که در سال ۱۹۳۸ به نام نایلون ۶۶ به وسیله شرکت دوپونت عرضه شد. الیاف ترکیبی این کیفیتهای نادر را دارد  مقاومت در برابر استفاده کشش تولید کالایی که در عین حال محکم، سبک و کم حجم هستند را ممکن می سازد مقاومت در برابر تعدادی از اسیدها بازها حلالها که کاربرد آنها را در لباسهای حفاظتی و پارچه های صنعتی توجیه میکندترموپلاستیسیته که الیاف را برای عملیات پلیسه یا چین خوردگی دائم مناسب می سازد. که به عنوان مثال برای تورهای ماهیگیری مورد نظر است. ثبات ابعاد که برای تمام کالاهایی که به دفعات شسته میشوند قابل توجه است. مقاومت در برابر اشعه ماورای بنفش در مورد الیاف پلی استر و اکریلیک که کاربرد گسترده آنها در پوششها پارچه های ،مبلمان و انبارهای بیرونی ممکن ساخته است. استحكام ظریفترین نوع فیلامنتهای نخ نایلون که باعث رفع دشواری در کاربرد آنها در جراحی برای نخهای بخیه شریانهای مصنوعی و ... شده است. الیاف شیمیایی برای مصرف کنندگان امکان مصرف گسترده وسیع و پیوسته جدیدی از تولیدات نساجی را ممکن ساخته است این الیاف عامل مهمی در پیشرفت اجتماعی است. پس از آن که مخلوطهای پلی استر با پشم و پنبه یا ویسکوز به طور کامل بررسی شد تولید پوشاکی که از کیفیتهای غیر قابل چروک و سبک و محکم بودن و قیمت مناسب برخوردار باشد، ممکن شد و کت و شلوار مردانه سبک برای تابستان تهیه شد منسوجات شیمیایی علاوه بر کاربردهای متداول تولید کالاهای جدید را ممکن ساخته است از لباسهای زنانه تا چرخ هواپیما از پیراهن شب تا پوشش دیوار، از جوراب تا بادبان قایق در تمام زمینه ها نفوذ کرده استطبقه بندی از لحاظ ترکیب شیمیایی نیز روز به روز مشکلتر میشود. در حقیقت هر لیف را باید جداگانه طبقه بندی کرد و این عمل هم در مقابل هزاران لیف مصنوعی موجود در دنیا کار ساده ای نیست. از این جهت فقط میتوان این الیاف را از روی ترکیب کلی شیمیایی طبقه بندی کرد. مانند سته پلی آمیدها که شامل انواع نایلونهاست و یا دسته پلی استرها که شامل الیافی چون داکرون، ترویرادسته ترگال و ... استشکل ظاهری الیاف نایلون دارای سطحی صاف و براق هستند و در زیر میکروسکوپ به صورت میله هایی مشاهده میشوند که مقطع دایره ای دارند شکل مقطع عرضی الیاف نایلون را نشان می دهد. اثر حرارت الیاف نایلون در حرارتهای بالا و همچنین در گرمای زیاد استحکام خود را از دست می دهند. البته این حالت موقتی است و با برگشتن به حرارت عادی استحکام الیاف نیز به حالت اول بر می گردد. الیاف نایلون در ۲۶۰ درجه سانتیگراد ذوب میشوند بنابراین برای اتو کردن آن باید توجه بیشتری داشت زیرا ممکن است اتوی گرم به الیاف بچسبد. اگر درجه حرارت اتو بیش از ۱۸۰ درجه سانتیگراد باشد چسبندگی اتو روی کالا شروع می.شود در حرارت ۲۳۰ درجه سانتیگراد نایلون کاملاً آسیب می بیند . کشش پذیری: نایلون دارای قدرت الاستیسیته زیادی است اگر ۸ درصد کشش داده شود برگشت فوری به حالت اولیه صد درصد است برای ۱۶ درصد کشش برگشت فوری به حالت اولیه ۹۱ درصد است در طول عملیات ریسندگی و پیچیده شدن روی بوبین مقدار کمی کشیده ولی به علت خاصیت الاستیسیته به حالت اولیه خود بر می گردد

نکاتی در شستن منسوجات ترکیبی

از جمله الیاف پر مصرف در صنعت نساجی نایلون است که برای بافت جوراب و انواع پارچه های لباسی مورد استفاده قرار میگیرد جورابهای نایلونی و همچنین البسه دوخته شده با پارچه نایلون شیوه شستشوی ویژه ای را میطلبد و برای آن که عمر و دوام بیشتری داشته باشد، لازم است که در مقایسه با سایر منسوجات زودتر شسته شود و ثانیاً شستشوی آن به شیوه درست انجام گیرد. برای این منظور لازم است منسوجات ،نایلونی مدتی در آب حاوی صابون خیسانده شده سپس آن را چند دفعه در کف صابون تکان داده و یکی دوبار آبکشی کرد. جوراب و منسوجات ،نایلونی بعد از آبکشی نباید مانند پارچه های معمولی آبگیری شوند، زیرا الیاف نایلون آب زیادی را به خود جذب نمی کند و بهتر است البسه نایلونی به یک چوب رخت آویخته و شکل مورد نظر به آن داده شود و سپس برای خشک شدن به بند یا میخ آویخته شود. همان طور که گفته شد، البسه نایلونی را هرگز نباید از طریق فشردن آبگیری کرد زیرا چروکهایی که به این وسیله بر روی آن ایجاد میشود بعد از خشک شدن نیز باقی میماند و حالت زشتی به منسوج میدهد. نایلون اگر خوب شسته شود احتیاجی به اتو ندارد و اگر اتو کردن آن ضروری است، باید با اتوی نسبتاً گرم آن را اتو کرد، زیرا حرارت زیاد نایلون را ضایع می کند. همچنین لازم به ذکر است که هرگز نباید نایلون را در آب داغ شست یا توسط بنزین یا سایر محلولهای شیمیایی آن را لکه زدایی کرد، زیرا برای تمیز کردن نایلون همیشه آب کافی است و محلولهای شیمیایی نه تنها نقشی در پاک کردن لکه از روی پارچه های نایلونی ،ندارند بلکه ممکن است آن را خراب کنند. موارد استفاده از الیاف پلی استر از نخ ،فیلامنت نوعی پارچه حریر برای پیراهن زنانه بلوز زنانه کراوات آستری مایوی شنا لباس مردانه و زنانه بلوز ورزشی و به طور کلی به علت خواص خوبی که از لحاظ نساجی دارد آن ر ابرای تهیه انواع منسوجات مناسب می سازداز لیف کوتاه (استایپل) مخلوط با پشم پارچه پشمی و فاستونی برای لباس مردانه و زنانه پارچه های کت و شلواری و پارچه های اسپرت مخلوط با پنبه و یا ،ویسکوز برای تهیه جوراب ساقه بلند، لباس کار، بارانی مخلملها لباس ورزشی مخلوط با اکریلیک برای تریکو استفاده میشود. برای تهیه پارچه های پلیسه بسیار مناسب است به صورت مخلوط با پنبه یا ویسکوز برای تهیه ملحفه ،رومیزی رومبلی مخمل استفاده می.شود از فیلامنت ،آن پرده ،اتاق پرده آفتابگیر، سایبان، نخهای فانتزی، نخ برای تریکو ،بافی تسمه نقاله طناب کمربند ایمنی عایقهای الکتریکی، بادبان قایق لاستیک اتومبیل نخ پیوند در جراحی (شریان) پارچه های صنعتی بسیار مقاوم برای کارهای عمرانی، صنعت ،دریایی ،نظامی ساختمان و ... استفاده میشود. الیاف کوتاه آن در لایی پرکننده ،بالش کت ،نوزاد ربد شامبر، پارچه صافی کاربرد دارد الیاف پلی استر به نامهای مخصوص به بازار عرضه میشود

منبع

برگرفته از کتاب الیاف نساجی ( فنی و حرفه ای)

مولف نیره یونسی